Theodoor (Dirk) van Heusden genaamd Elshout, ridder en Heer van Middelswale Seijsele etc.
7.29 g
31.00 mm
gewicht 7,29gr. | koper Ø 31mm. schatmeester Theodore van Elshout van Heusden
vz. Wapenschild van Heusden klimmende leeuw naar links met een schild met rad op de borst, gehouden door twee leeuwen, gedekt door een gekroonde helm met cimier en lambrekijns en klimmende leeuw naar rechts als helmteken, omringd door de tekst T:AB•ELSHOVT – EX•HEVSDANA – FAM:BRVX•THE: (voluit: Theodorus ab Elshout, ex Heusdana Familia Bruxelle Thesaurarius, vertaald Dirk van Elshout, van de familie van Heusden, schatmeester van Brussel) kz. Reliekhouder van het Sacrament van Mirakel getroonde God met tiara, met voor zich houdend een gouden kruis met daarop drie hosties (misbroden), daarboven drie kronen, Mariamantel op de achtergrond, omringd door een stralenkrans, daaronder een hand met geldoffers, omringd door de tekst • DEO • SVO • IVBILANTI • MVNIFICA (vertaald: milddadig aan hare eeuwjuichende God)
Op de keerzijde van deze munt zien we het jaartal verbeeld in een soort geheimschrift (chronogram): DVIVILIMVIIC = MDCL VVV IIIII = 1670. Deze chronogram letters zijn in de keerzijdetekst groter weergegeven en nog niet op logische volgorde. Na rangschikking van de Latijnse cijfers naar waarde komen we dan tot het cijfer/jaartal 1670.
Geslagen voor Theodoor (Dirk) van Heusden genaamd Elshout, ridder en Heer van Middelswale Seijsele etc., in zijn functie als schatkistbewaarder (thesaurier) van de schatkamer van de stad Brussel. Deze functie bekleedde hij o.a. in de jaren 1670-1671. Daarvoor was hij voor deze stad ook al wethouder, burgemeester en hoofd van de waterwerken geweest. Theodoor had in 1680 o.a nog bezittingen in Schijndel en zijn familie was afkomstig uit Noord-Brabant, hetgeen ook zijn namen Van Heusden en Van Elshout bevestigen.
Als onderwerp voor deze rekenpenning is gekozen voor het Sacrament van Mirakel dat in 1670 haar derde eeuwfeest vierde
Wonderbaarlijke mirakels spreken vaak tot de verbeelding. Dat is duidelijk het geval bij het Brusselse Sacrament van Mirakel dat bestaat uit hosties die in 1370 doorstoken zouden zijn door joden uit Brussel en Leuven en die daardoor begonnen te bloeden. Het verhaal rond het Sacrament van Mirakel leefde bij de Brusselse bevolking en uitte zich in een specifieke devotie. Naast een jaarlijkse processie werden er ook jubileumvieringen ingericht. Een bijzondere jubileumviering is die van het jaar 1670, niet in het minst vanwege de omvang van de festiviteiten maar ook door de veelheid aan documenten die hierover bewaard zijn gebleven.
HET MIRAKEL: In de 14e eeuw verslechterde de situatie voor de Joden in Europa, en ook in Brussel. Vervolging van Joden was aan de orde van de dag en gedurende de pestepidemie van 1348-50, riepen boetepredikers, zogenaamde flagellanten, op tot het plegen van geweldadigheden tegen de Joden. In Brussel zou dit volgens de kroniekschrijver, Gilles Li Muisit aanleiding hebben gegeven tot een slachtpartij met meer dan 600 doden. In 1370 nam te Brussel, onder de regering van hertog Wenceslaus I van Luxemburg, de Jodenvervolging de vorm aan van beschuldiging van ontwijding van hosties. Zo zou ene Jonathas, een rijke jood uit Edingen, zijn Brusselse geloofsgenoot Jan van Loven overhaald hebben om hosties te stelen uit de Sint-Katharinakapel in Sint-Jans-Molenbeek. Jonathas bracht de zestien hosties mee naar zijn huis te Edingen, maar werd er door onbekenden vermoord. Zijn weduwe zag hierin een hemelse straf en bracht de hosties naar de Joden van Brussel. In hun synagoge doorstaken ze de hosties op Goede Vrijdag met dolken. Hun handen kwamen echter onder het bloed te zitten dat miraculeus uit de geprofaneerde hosties tevoorschijn kwam. Hoogst ontdaan droegen de heiligschenners een van hen, Catharina, op om de hosties naar de Keulse Joden te brengen. Catharina kreeg echter schrik, bracht de hosties naar de pastoor van de Kapellekerk, Petrus Van Heede, en biechtte op wat er gebeurd was. De pastoor schakelde het gerecht in. Zes Joden werden gearresteerd, vier uit Brussel en twee uit Leuven, en opgesloten in de Steenpoort. Ze werden ondervraagd, gemarteld, en ter dood veroordeeld. Op de dag vóór Hemelvaartsdag, 22 mei 1370, werden de veroordeelden op een kar rondgereden, onder meer op de Grote Markt en aan de Sint-Katharinakapel. Op elke straathoek werden ze met gloeiende tangen bewerkt. Bij de Wollendriestoren werden ze aan staken vastgebonden en levend verbrand. Hun bezittingen werden door hertog Wenceslaus geconfisqueerd. In de hertogelijke boekhouding zijn ook sporen aangetroffen van in beslag genomen joodse goederen. De vervolging van 1370 maakte een einde aan de reeds schaars geworden aanwezigheid van Joden in Brabant. Er gold geen officiële verbanning, maar om begrijpelijke redenen meden de Joden het hertogdom. Pas enkele eeuwen later zou er sprake zijn van een echte terugkeer.
Op Sacramentsdag 1370 werden nadien drie van de hosties op plechtige wijze overgebracht naar de collegiale kerk van Sint-Goedele. Op deze wijze werd de devotie die nog eeuwen nadien in stand gehouden zou worden, in gang gezet. De Brusselaars gingen de miraculeuze hosties rondvoeren in hun processies. Na een canoniek onderzoek op vraag van de Kamerijkse bisschop Pierre d′Ailly, werd het bloeden van de hosties in 1402 door de kerk erkend als mirakel. Enige tijd later deden zich nieuwe mirakelen voor met de hostierelieken. Dit bracht paus Eugenius IV ertoe om in 1436 aflaten te verlenen voor het oprichten van een kapel van het Sacrament van Mirakel in collegiale kerk van Sint-Goedele. Voor het bewaren van de Heilige Hosties werd een prachtige reliekhouder gemaakt, die tijdens de processies werd meegedragen. Deze reliekhouder, zoals we die ook op deze munt afgebeeld zien, bestaat nog altijd en bevindt zich in het schatmuseum van de Kathedraal van Sint-Michiel en Sint Goedele te Brussel. De reliekhouden bevat niet meer de Heilige Hosties.
Dugnoille 4276 | van Loon III. p.37/2 | Mitchiner 2728 Feuardent 14311 | Barnard no.76 licht krasje op de voorzijde zfr-
Please respect our order minimum of 20 Euros. For EU only IBAN payment please. Shippings to China are on risk of the buyer and only payment by bankwire or WISE. Shipping will take place within 5 days after receipt of payment. Sendings to Russia,Ukraine and Israel are not possible. Additional administration- and risk costs for PayPal & creditcard payments. No PayPal or creditcardpayments possible for orders over 10.000 euro.